Međunarodni dan šuma 2023: zdrave šume za zdrave ljude

Zdrave šume su od vitalnog značaja za sve aspekte zdrave planete, od sredstava za život i ishranu do biodiverziteta i zaštite životne sredine, saopštio je Forum Ujedinjenih nacija o šumama povodom obeležavanja Međunarodnog dana šuma. Očuvanje i održivo korišćenje šuma jedan je od najboljih načina da se očuva priroda na planeti, kao i zdravlje ljudi. Ipak, ovaj dragoceni prirodni resurs je kritično je ugrožen.

Međunarodni dan šuma se obeležava svakog 21. marta, od 2012, a ove godine je u fokusu pozitivni uticaj šumskih ekosistema na ljudsko zdravlje.

Zdrave šume su takođe ključne u borbi protiv klimatskih promena, kao i za doprinos prosperitetu sadašnjih i budućih generacija, ističu u Forumu UN-a o šumama (UNFF).

Zaštita šuma je zaštita blagostanja ljudi

Šume su izuzetno značajne za smanjenje siromaštva i postizanje ciljeva održivog razvoja, poručila je svetska organizacija. Prečišćavaju vodu, čiste vazduh, hvataju ugljenik koji bi inače odlazio u atmosferu i izazivao globalno zagrevanje i obezbeđuju hranu i lekove.

Neprocenjive za životnu sredinu, privredu, društvo i zdravlje, šume su ugrožene zbog požara, štetočina, suša i nekontrolisane eksploatacije i krčenja, a oni su dosegli nezabeležene razmere, upozorava UNFF.

Pošumljenost je neujednačena po regionima. Najveći gubici beleže se u zemljama u razvoju, a u tropskim krajevima industrijalizacija poljoprivrede i prekomerno iskorišćavanje devastiraju šumske ekosisteme.

Prašume Amazona i na Borneu se uglavnom krče radi gajenja industrijskih žitarica odnosno ekspanzije industrije palminog ulja.

Velik deo globalne populacije zavisi od usluga ekosistema omogućenih bogatstvom i zdravljem šuma. Od njih zavisi život i rad 1,6 milijardi ljudi, među kojima je i više od dve hiljade autohtonih zajednica, koje u šumi pronalaze sredstva za život, lekove, gorivo, hranu i sklonište. Trećina svetskog stanovništva, 2,4 milijarde ljudi na planeti, za pripremanje hrane koristi drvo i druge vrste biomase.

Velik deo globalne populacije zavisi od usluga ekosistema omogućenim bogastvom i zdravljem šuma

I u razvijenim zemljama očuvanje šuma dobija na važnosti. Međutim, do sada se pokazalo da njima najbolje upravljaju starosedelačke zajednice, jer su u većoj, drevnoj ravnoteži sa ekosistemima.

Ključno je očuvati šumske ekosisteme

Šumski ekosistemi apsorbuju neto 7,6 milijardi metričkih tona ugljen-dioksida godišnje, navodi organizacija Global Witness. Jedanaest procenata globalnih emisija gasova staklene bašte pripisano je krčenju i degradaciji šuma, koje umanjuju kapacitete za skladištenje ugljenika.

Šume zauzimaju oko jedne trećine kopna na planeti, a udeo se smanjuje. Od 1960. do 2019. godine je nestalo 437,3 miliona hektara, dok su u istom periodu zasadi i nove šume zauzeli 355,6 miliona hektara.

Prosek pošumljenosti po čoveku je 1960. iznosio 1,4 hektara, a danas je pola hektara.

Šume su stanište za 80 procenata kopnenih vrsta biljaka i životinja. Po nekim studijama, gde je više vegetacije ima i više padavina. Preko 40 procenata padavina na kopnu potiče od isparavanja vode iz biljaka.

Bujne i zdrave šume utiču na klimu, povećavaju količinu padavina i smanjuju trajanje sušnih sezona

Za bogate šumske ekosisteme i prašume nisu nije zaslužna samo vlažnost u tim područjima, već oni održavaju vlažnost i druge uslove za život. Bujne i zdrave šume stabilizuju klimu, povećavaju padavine i smanjuju trajanje sušnih sezona.

Procenat pošumljenosti u regionu

Najviše površina pod šumama ima Rusija, 815 miliona hektara, zatim Brazil, 490, i Kanada, 346 miliona hektara.

U Evropi najviše šume ima Švedska, 28 miliona hektara, a slede Finska, sa 22, i Španija, sa 18 miliona hektara.

Najveći procenat u regiji o kojoj izveštava Balkan Green Energy News imaju Crna Gora i Slovenija, po dve trećine, što ih svrstava među najpošumljenije države u Evropi.

Bosna i Hercegovina ima 43 procenta teritorije pokrivene šumama, Severna Makedonija oko 40, Hrvatska 34, a Srbija 31 procenat.