Državna kompanija Elektrani na Severna Makedonija (ESM) izdvojila je 10 miliona evra za subvencionisanje nabavke inverter klima uređaja u okviru Plana za čist vazduh Vlade Severne Makedonije, izjavio je premijer Zoran Zaev.

ESM je 10 miliona evra izdvojio za prvu fazu programa, u okviru koje će 10.000 domaćinstava u gradovima sa najzagađenijim vazduhom – Bitolju, Kičevu, Tetovu i Skoplju – dobiti po 1.000 evra da nabave inverter klima uređaj kako bi prestala da se greju na goriva sa visokim emisijama ugljen-dioksida i štetnih suspendovanih čestica (PM), navela je Vlada Severne Makedonije.

U ova goriva spadaju drva, ugalj i nafta, koje građani sagorevaju u neefikasnim pećima, čime doprinose velikom zagađenju vazduha u zimskim mesecima.

Studija koju je sproveo Finski meteorološki institut (FMI) u okviru twinning projekta sa Ministarstvom za životnu sredinu i prostorno planiranje potvrdila je da čak 90% emisija PM čestica u Severnoj Makedoniji potiče od grejanja.

Subvencije za nabavku visokoefikasnih inverter klima uređaja dobiće 5.200 domaćinstava u Skoplju, najzagađenijem gradu Evrope, 2.500 domaćinstava u Bitolju, 1.500 domaćinstava u Tetovu i 800 domaćinstava u Kičevu.

Ipak, ekološki aktivisti upozoravaju da bi od subvencija za nabavku inverter klima uređaja, čija upotreba pogoduje tržištu električne energije, mnogo svrsishodnije bilo da konačno profunkcioniše Fond za energetsku efikasnost.

Се плашам дека за проблемот со #аерозагадување не размислуваме долгорочно. Да, инвертери се подобри од печки на дрва или пелети, ама струјата во мк ќе поскапи за 30%. А, парите за субвенции на инвертерите ги доделува ЕСМ со интерес во пазарот со струја.#Прашањакоимемачат

— Ana Colovic (@AnaColovic_) October 5, 2019

Davor Pehchevski iz CEE Bankwatch Network kaže da se deli velika suma novca u samo četiri grada, koja će završiti u džepovima nekoliko trgovaca električnom opremom, a da se prethodno nije analiziralo da li je mera diskriminatorska ili da li će da naruši tržište.

Стотици милиони денари ќе се поделат само во четири града и ќе завршат во неколку фирми за електрична опрема, без да се оцени дали таа мерка е дискриминаторска или ќе го наруши пазарот.

— Davor Pehchevski (@dpehche) October 9, 2019

Skoplje se inače protiv aerozagađenja bori nizom mera, kao što je nabavka prečišćivača vazduha za škole.

Prosečne vrednosti kvaliteta vazduha za 2018. koje je ranije objavila Svetska zdravstvena organizacija (WHO) pokazuju da je Skoplje najzagađeniji glavni grad u Evropi, sa vrednostima PM2.5 četiri puta većim od preporučenih.