Evropa beleži rekordnu sezonu požara: Izgorelo više od milion hektara

Rekordna sezona šumskih požara u Evropi još nije završena, a do kraja avgusta već je izgorelo više od milion hektara. Podaci Evropskog sistema za informisanje o šumskim požarima (EFFIS) pokazuju da je oboren prethodni rekord iz 2017. godine, dok naučnici upozoravaju da će klimatske promene i neadekvatne preventivne mere u budućnosti dovesti do još češćih i razornijih požara.

Tekuća 2025. godina biće zapamćena u Evropi po do sada neviđenom broju požara. Sezona požara obično traje od juna do septembra. Međutim, usled klimatskih promena postoji trend njenog produžavanja – počinje ranije i završava se kasnije. Septembar još uvek nije ni počeo, a u Evropi je izgorelo preko milion hektara, što je najveća površina u istoriji.

Podaci iz EFFIS-a pokazuju da je ove godine izgorelo 1.015.024 hektara – čime je oboren prethodni rekord od 988.544 hektara, postavljen 2017. godine.

Evropa je kontinent koji se najbrže zagreva, a Mediteran predstavlja žarište klimatskih promena. Sve manje padavina, dugi periodi suše i toplotni talasi koji su ove godine nadovezivali jedan na drugi, niska vlažnost vazduha i suva vegetacija doveli su do jakih požara na Iberijskom i Apeninskom poluostrvu, ali i u Grčkoj, Turskoj i na Kipru.

Ekstremni požari pet puta češći zbog klimatskih promena

Grupa naučnika iz organizacije World Weather Attribution koja istražuju uticaj klimatskih promena na ekstremne događaje, saopštila je da su šumski požari koji su pogodili Grčku, Tursku i Kipar ove godine zbog klimatskih promena bili 22 odsto intenzivniji i 10 puta verovatniji.

Ekstremno vrući, suvi i vetroviti uslovi koji su doveli do haotičnog širenja požara po istočnom Mediteranu dogodili bi se samo jednom u sto godina bez klimatskih promena koje je prouzrokovao čovek. Porast temperature, od 1,3 stepena Celzijusa u odnosu na predindustrijski period, doveo je do toga da se ekstremni požari sada mogu očekivati jednom u 20 godina.

Većina požara zabeležena je na Iberijskom poluostrvu

Na Kipru je spaljeno 13.150 hektara, što je 2,3 odsto teritorije ove zemlje.

Velika većina požara zabeležena je na Iberijskom poluostrvu. Španija beleži više od 400.000 hektara spaljene površine. U susednom Portugalu vatra je progutala više od 270.000 hektara, što je čak tri procenta ukupne teritorije.

Međutim, naučnici kažu da je glavni uzrok katastrofalnih požara u Španiji i Portugalu prekomerna količina zapaljive vegetacije na napuštenom zemljištu, kao i neuspeh vlasti da sprovedu preventivne mere.

Požari oslobađaju ogromne količine ugljen-dioksida

Šumski požari oslobađaju velike količine ugljen-dioksida koji zagreva planetu, a EU je, prema podacima EFFIS-a, na putu da postavi potencijalni novi rekord.

Razorni požari prouzrokovali su emisije od 37 miliona tona ugljen-dioksida. Ova količina odgovara godišnjim emisijama Švedske koja ima 10 miliona stanovnika. Pored emisija CO2, u toku požara emituju se i druge zagađujuće supstance, uključujući fine čestice poznate kao PM2.5 za koje stručnjaci kažu da šumske požare čine daleko smrtonosnijima.

Studija objavljena u časopisu Lancet okrivila je da je dim od šumskih požara u periodu od 2000. do  2019. godine prouzrokovao 111.000 smrtnih slučajeva godišnje.